Jeszcze kilka lat temu, komputery przenośne oferowały znakomitą wydajność, jedynie w zastosowaniach biurowych. Na droższych modelach można było sobie obejrzeć film DVD, oraz przy odpowiednio szybkim procesorze i dużej ilości pamięci RAM, odpalić DIVX’a. Na tym, jednak kończyły się multimedialne możliwości notebooka nawet za 6 tyś. – 7 tyś. PLN. Odpalenie na nim jakiejś nowszej gry w ustawieniach powyżej 640x480 i z wyłączonymi wszystkimi detalami było praktycznie nie możliwe.
W tamtych czasach w komputerach przenośnych królowały karty graficzne SIS’a, S3, Intel’a czy Trident’a z pamięcią przydzielaną z RAM’u. W nielicznych konstrukcjach stosowano karty graficzne ATI z własną pamięcią, w zależności od modelu od 4 MB do 16 MB.
Sytuacja zaczęła się zmieniać gdzieś pod koniec roku 2001, kiedy to nVIDI’a wprowadziła do sprzedaży swojego GeForce2 Go. Jego najmocniejsza wersja, mogła konkurować nawet z stacjonarnym GeForce2 MX. Odpowiedzią ATI był chip o nazwie Mobility Radeon 7500.
Obie karty mogły posiadać do 64 MB własnej pamięci, jednak najczęściej stosowane były opcje 16 MB dla GeForce i 32 MB dla Radeona. Wszystko to jednak na „niewiele” się zdało, ponieważ notebooki z tymi chipami były bardzo drogie, ceny często przekraczały 10 tyś. PLN, podczas gdy komputer stacjonarny o lepszych parametrach kosztował w granicach 3 tyś. PLN.
Wiec jako sprzęt do gier były one zbyt drogie w stosunku do wydajności, jaką mogły zapewnić.



Jak, sytuacja przedstawia się dziś? Nowy komputer przenośny można już kupić za niecałe 2,5 tyś. PLN. Będzie on wyposażony w 256 MB pamięci DDR RAM, napęd DVD, nagrywarkę CD, 15 calową matrycę TFT, niezły procesor oraz w 64 MB kartę graficzną. Czy na takim sprzęcie da się grać?
I tak i nie.
Po pierwsze 256 MB pamięci to troszkę mało jak na „kompa” do gier.
Po drugie w laptopie nawet za 3 tyś. PLN dostaniemy jedynie zintegrowany układ graficzny z pamięcią przydzielaną dynamicznie z RAM. Wydajność nawet najmocniejszego obecnie „integrata” stosowanego w notebookach, czyli Intel Graphics Media Accelerator 900 wynosi około 4 tyś. 3Dmarków.
Wynik ten nie powala na kolana szczególnie, że osiągnięto go na komputerze z bardzo mocnym procesorem, wyposażonym w 512 MB pamięci RAM i to w 3Dmarku... 2001 SE.
Intel, „szczyci” się tym, że GMA 900 jest pierwszym i jedynym układem zintegrowanej grafiki, który jest zgodny ze standardem DirectX 9.0. Zgodność ta nie jest jednak całkowita, ponieważ, mimo tego, że GMA 900 posiada silnik pixel shader w wersji 2.0, to nie ma ani sprzętowego T&L, ani też silnika vertex shader.



Jak wspomniałem GMA 900 jest najsilniejszym obecnie, zintegrowanym układem graficznym stosowanym w komputerach przenośnych, nie znaczy to jednak, że jedynym.
W sprzedawanych obecnie laptopach stosowane są jeszcze: SIS 661FX, Intel Extreme Graphics 2, oraz ATI Radeon 9100 IGP. Ich wydajność waha się w granicach 1600 –3500 punktów w 3Dmarku 2001 SE.
Widać, więc wyraźnie, że na notebooku za około 2,5 tyś. - 3 tyś. PLN sobie nie pogramy, no chyba, że w gry z przed 2 – 3 lat, lub jakieś mniej wymagające „nowości”.
Jednak nawet wtedy możemy zapomnieć o ustawianiu rozdzielczości powyżej trybu 800x600 oraz jakichkolwiek bajerach.

Na „szczęście” zarówno nVIDI’a, ATI jak i znana chociażby z serii kart Volari, firma XGI oferują dość spory wachlarz, kart graficznych do komputerów przenośnych.
Najpopularniejsze konstrukcje ATI to: Mobilne Radeony z własną pamięcią w zależności od modelu od 32 MB do 128 MB.
nVIDI’a może poszczycić się serią GeForce Go, pamięć od 32 MB do 128 MB.
XGI natomiast produkuje chip Volari XP5 obsługujący do 32 MB własnej pamięci.
Praktycznie wszystkie stosowane w nowych konstrukcjach chipy są całkowicie zgodne ze standardem DirectX 9.0 i pozwalają odpalić, każdą nawet najnowszą grę.
Jedynie XP5 otrzymało w spadku po swych stacjonarnych braciach „chorobę” niezgodności z niektórymi grami oraz bardzo nie „ustabilizowaną” wydajność.



Jak wiadomo, to że dana gra da się uruchomić nie oznacza od razu, że będzie zadowalająco (czyt. płynnie) działać.
W miarę bezproblemową grę, także i w najnowsze tytuły, powinien zapewnić już mobilny Radeon 9700 wyposażony w 64 MB własnej pamięci. Oczywiście nie będzie to zabawa w QUAKE 3 lub HF 2 przy ustawieniach „super ultra high” w rozdzielczości 1600 x 1200.
Nie należy zapominać także o takich drobiazgach jak pamięć RAM, absolutne minimum to 512 MB, oraz mocnym procesorze. I tutaj drobna uwaga, nowe mobilne CPU mają stosunkowo niskie zegary. Jednak nie należy się tym zbytnio przejmować ponieważ ich konstrukcja, a w szczególności duża ilość pamięci podręcznej drugiego poziomu, pozwalają im osiągać wyniki bardzo zbliżone do ich stacjonarnych odpowiedników taktowanych zegarem większym nawet o 1 GHz.
Na zakończenie postaram się odpowiedzieć na pytanie zawarte, we wstępie. Czy przeciętny gracz może sobie dziś pozwolić na mobilny komputer, który umożliwi mu grę w najnowsze tytuły?
Jeśli ten „przeciętny” gracz ma do wydania około 4,5 tyś. PLN to tak.
Ale nawet wtedy taki laptop nie będzie się mógł równać komputerowi stacjonarnemu za 3 tyś. PLN.



Pomijając nawet wydajność takiego sprzętu, gra z wykorzystaniem gładzika jest możliwa, ale turnieju w UNREAL TOURNAMENT na nim nie wygracie.
Dodatkowym mankamentem jest też bateria. Im mocniejsze są podzespoły zastosowane w notebooku tym krótszy jest czas jego pracy na akumulatorze.
Dużo lepszym rozwiązaniem wydaje się być przenośna konsola do gier jak np.: PSP. Będzie ona, jeśli nie wydajniejsza, to na pewno sporo tańsza od komputera przenośnego.